-
1 жалпы
общий, вообще; всеобщий -
2 Жалпы мәселелер
Қанекей, төлем тәртібін талқылауға көшейік.
Давайте перейдем к обсуждению порядка платежей.
Иә, әрине. Біз төлемдердің жалпы көлемін, олар бойынша кестелер мен басқа да мәселелерді талқылауымыз керек.
Да, конечно. Нам следует обсудить общие объемы платежей, графики по ним и другие вопросы.
Төлем төлеу жеңілдіктерін, валюталарын, жері мен нысандарын ұмытуға болмайды.
Нельзя забывать о льготах, валюте, месте и формах оплаты.
Төлем төлеу кезінде оның көлемінің маңызы зор.
При платежах первостепенное значение имеют их объемы.
Келісімшарттың толық құнында...
Полная стоимость контракта включает в себя...
- өнімнің өзіндік құны қамтылады.
- себестоимость продукции.
Иә, мен сізбен келісемін.
Да, я согласен с вами.
Біздің келісімшартқа көшейік.
Перейдем к нашему контракту.
Сіз бізге 50 000 теңге мөлшерінде... жеткіздіңіздер.
Вы поставили нам... на сумму 50 000 тенге.
- жабдық
Барлық... 15000 теңге болады.
Все... составляют около 15000 тенге.
Біз... ұсынылған құжаттарға сәйкес есептедік.
Исчисление... мы произвели соответственно представленным документам.
- издержек
- пайданы
- прибыли
- убытков
- бағаны
- цен
Сондай-ақ біз... үшін жұмсалған шығындарды да сіздің есепке жатқызамыз.
За ваш счет мы относим также расходы за...
- приглашение докладчиков.
Бағаламада барлық баға көрсетілді және келісілген басқа құжаттарда ескерілді.
Все цены указаны в прейскурантах и отражены в других согласованных документах.
Біз сізге 150 000 теңге мөлшерінде шот ұсынамыз.
Мы выставляем вам счета на сумму 150 000 тенге.
Міне, мысалы, мына тауар үшін сізге 50 000 теңге мөлшерінде шот жазылды.
Вот, например, за этот товар вам выписан счет на сумму 50 000 тенге.
Міне басқа шоттар.
А вот другие счета.
Біз оларды... үшін төлеуге ұсындық.
Мы представили их к оплате за...
- жеткізу
- доставку
- тауарлар
- товары
- буып-түю
- упаковку
- сақтау
- хранение.
Бірақ біз мұндай есептесуді ешқашан да қолданбаймыз. Біз айлық төлемдердің мөлшері тек орындалған жұмыстардың көлемімен айқындалуға тиіс деп есептейміз.
Но мы никогда не применяем подобных расчетов. Мы считаем, что размеры месячных платежей должны определяться только объемом выполненных работ.
Еш нәрсе істей алмайсыз. Үстеме шығындарды шегеріп тастағанда, келісімшарттың жалпы сомасы 150 000 теңге болады. Ал келісімшартқа сіз қол қойғансыз, біз оларды сақтауға тиіспіз.
Ничего не поделаешь. За вычетом накладных расходов общая стоимость контракта составляет 150 000 тенге. А контракт подписан вами, и мы должны его соблюдать.
Есеп айырысу... жүргізіле ме?
Будет ли производиться расчет...?
Біз... келеді.
Мы хотели бы...
- уплатить наличными.
Егер қолыңызда нақты ақшаңыз болса, ал төлемнің жалпы мөлшері көп емес қой, онда фирманың кассасына төлеуіңізге болады.
Если вы располагаете наличными, а общая сумма платежа невелика, то вы можете уплатить в кассу фирмы.
Әйтпесе есеп айырысу банк арқылы қолма-қол ақшасыз тәсілмен жүргізіледі.
В противном случае расчет производится через банк безналичным способом.
Біз сізге... ұсынамыз.
Мы предлагаем вам...
- открыть счет в банке.
Бізді... қанағаттандырады.
Нас вполне устраивает оплата...
- с кредитного счета.
Біз... төлеуді қолданып жүрміз.
Мы практикуем оплату в...
- местной валюте.
Сіздер өздеріңіздің сауда серіктестеріңізбен есеп айырысуды... жүргізесіздер ме?
Производите ли вы расчеты со своими торговыми партнерами в... ?
- долларах
- маркамен
- марках
- теңгемен
- тенге
- рубльмен
- рублях
- франкпен
- франках
- экюмен
- экю
- еуромен
- евро
- иенамен
- иена
Валюталық ауытқулар мәселелері ерекше қарауды талап етеді.
Особого рассмотрения требуют вопросы валютных колебаний.
Валюталық шығасының алдын алу үшін бізде түрлі ескертпелер бар.
Для предотвращения валютных потерь у нас есть различные оговорки.
Мына құжаттармен танысыңыз.
Познакомьтесь с этими документами.
Бізде бұл жөнінен ешқандай шектеу жоқ.
У нас в этом отношении нет никаких ограничений.
Алтынмен өтелуі... болады.
Золотое покрытие составляет...
-
3 жалпы пайда
прибыль валовая (ұйымның сатылған тауарға жұмсалған шығынды шегеріп тастағанда сатудан алынған жиынтық табысы) -
4 брутто
брутто (1. тауардың ыдыспен қоса есептегендегі салмағы, жалпы салмақ, 2. есептеспей тұрғандағы жалпы табыс, 3. брутто-тіркелімдік тоннаж - халықаралық теңіз кеме қатынасында кеме мөлшерінің көрсеткіші) -
5 лизингілік операциялар
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Лизингілік мәмілеге:
В лизинговой сделке участвуют:
- лизинг беруші;
- лизингодатель;
- лизинг алушы;
- лизингополучатель;
- лизинг затын сатушы қатысады.
- продавец предмета лизинга.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- точное описание предмета лизинга;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- объем передаваемых прав собственности;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- порядок расчетов (график платежей);
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизинг алушы:
Лизингополучатель обязуется:
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
- нысаны бойынша;
- по форме;
- тұрпаты бойынша;
- по типу;
- түрі бойынша.
- по виду.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с фиксированной суммой оплаты;
- аванспен төлеу;
- с авансом;
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
- методом минимальных платежей.
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
* * *Казахско-русский экономический словарь > лизингілік операциялар
-
6 Лизингілік операциялар
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Лизингілік мәмілеге:
В лизинговой сделке участвуют:
- лизинг беруші;
- лизингодатель;
- лизинг алушы;
- лизингополучатель;
- лизинг затын сатушы қатысады.
- продавец предмета лизинга.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- точное описание предмета лизинга;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- объем передаваемых прав собственности;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- порядок расчетов (график платежей);
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизинг алушы:
Лизингополучатель обязуется:
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
- нысаны бойынша;
- по форме;
- тұрпаты бойынша;
- по типу;
- түрі бойынша.
- по виду.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с фиксированной суммой оплаты;
- аванспен төлеу;
- с авансом;
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
- методом минимальных платежей.
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Лизингілік операциялар
-
7 ескінің орнына жаңасы
новое вместо старого (жалпы апатқа шаққандағы қабылданатын жөндеу құнынан кеменің жаңа материалдары мен ескі бөліктерінің тозу жасын есептегендегі құнының арасындағы айырманы шегеру деген ұғымды білдіреді)Казахско-русский экономический словарь > ескінің орнына жаңасы
-
8 таза ұлттық өнім
чистый национальный продукт (өндірілген өнімнің өнім шығару барысында тозған еңбек құралдарын ауыстыру үшін қажет бөлігін, яғни амортизациялық аударымды шегеріп тастағандағы жалпы ұлттық өнім) -
9 таза ішкі өнім
чистый внутренний продукт (тұтыну капиталын, яғни амортизацияны шегеріп тастағандағы жалпы ішкі өнім) -
10 тауар
товар (1. ең жалпы мағынада алғанда нарықта өткізілетін өнім, сатып алу-сату объектісі ретінде айқындалатын экономикалық санат, 2. өндірістік-экономикалық қызметтің материалдық-заттық нысандағы кез келген өнімі, яғни мұқтаждық пен қажеттілікті қанағаттандыра алатын және сатып алу, пайдалану немесе тұтыну мақсатымен нарыққа ұсынылатын нәрселердің бәрі, сондай-ақ нақты объектілер, тұлғалар, орындар, идеялар, ұйымдар, 3. сатушы мен сатып алушы арасындағы сатып алу-сату объектісі, нарықтық қатынастар) -
11 Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
Есеп айырысу (ағымдағы және өзге) банкілік шоттарды ашу үшін банкіге қандай құжаттарды беру қажет?
Какие документы необходимо предоставить банку для открытия расчетного (текущего и иного) банковского счета?
Банкілік есеп айырысу (ағымдағы немесе өзгедей) шотын ашу үшін клиент қолданыстағы заңнамаға және банк ережелері мен ғұрыптарына сәйкес банкіге мынадай құжаттар ұсынады:
Для открытия расчетного (текущего или иного) банковского счета клиент представляет в банк, в соответствии с действующим законодательством и банковскими правилами и обычаями, следующие документы:
- шот ашу жөніндегі өтініш;
- заявление на открытие счета;
- жарғының, құрылтайшылық шарттың, жалпы жиналыстың ғ1 хаттамасының, кәсіпорынды тіркеу туралы куәліктің, бас бухгалтерді тағайындау туралы бұйрықтың көшірмелері;
- копии устава, учредительного договора, протокола ғ1 общего собрания, свидетельства о регистрации предприятия, приказа о назначении главного бухгалтера;
- кодтар беру (Статистика жөніндегі мемлекеттік агенттіктен) және есепке қою (аумақты салық органдарынан) туралы анықтамалар;
- справки о присвоении кодов (из Государственного агентства по статистике) и постановке на учет (из территориальных налоговых органов);
- Жинақтаушы зейнетақы қорында, Халықты жұмыспен қамту қорында, Міндетті медициналық сақтандыру қорында, Әлеуметтік сақтандыру қорында тіркелгенін растайтын құжаттардың көшірмелері;
- копии документов, подтверждающие регистрацию в Накопительном пенсионном фонде, Фонде занятости населения, Фонде обязательного медицинского страхования, Фонде социального страхования;
- қойылған қолдар мен мөрдің бедері түсірілген екі карточка.
- две карточки с образцами подписей и оттиска печати.
Құрылтайшылық құжаттарды нотариалдық немесе тіркеуші органдар куәландыруға тиіс.
Учредительные документы должны быть удостоверены нотариальными или регистрирующими органами.
Банк карточкалары өтініш сияқты қолдан толтырылады. Банк карточкаларын толтыру кезінде қойылған қолдар тек нотариустың немесе жоғары тұрған органның лауазымды адамының қатысуымен ғана тіркеледі.
Банковские карточки могут быть заполнены так же как заявление – от руки. При заполнении банковских карточек подписи фиксируются только в присутствии нотариуса или должностного лица вышестоящей организации.
Бірінші қолды қою құқығы кәсіпорынның басшысына немесе оның орынбасарына тиесілі, екінші қолды қою құқығы бас бухгалтерге тиесілі, бұл қызмет штатта жоқ болған жағдайда бухгалтерлік есепті жүргізу жүктелген адамға тиесілі. Құжаттарға қол қою құқығын аталған адамдарға беру кәсіпорын бойынша шығарылған бұйрықпен ресімделуге тиіс. Бұл екі қолдың есеп айырысу құжаттарында болуы – банкінің оларды орындауға қабылдауы үшін аса маңызды шарт. Егер кәсіпорында бас бухгалтердің орнына басқаша аталатын лауазым көзделген болса, онда бұл жайында карточкада белгі соғылуға тиіс.
Право первой подписи принадлежит руководителю предприятия или его заместителю, право второй – главному бухгалтеру, при отсутствии этой должности в штате – лицу, на которое возложено ведение бухгалтерского учета. Предоставление права подписания документов указанным лицам должно быть оформлено приказом по предприятию. Наличие этих двух подписей на расчетных документах – важнейшее условие для принятия их к исполнению банком. Если на предприятии вместо должности главного бухгалтера предусмотрена должность с иным названием, то об этом должна быть сделана отметка в карточке.
Егер штатта бухгалтер лауазымы жоқ болса, есеп айырысу құжаттарында кімнің қолы қойылады?
Чья подпись фиксируется в расчетных документах, если в штате предприятия нет должности бухгалтера?
Егер штатта бухгалтер лауазымы немесе оның міндетін атқарушы адам жоқ болса, тек басшының ғана қолы тіркеледі.
Если в штате нет должности бухгалтера или лица, выполняющего его функции, фиксируется лишь подпись руководителя.
Бөлімшеге есеп айырысудың қосалқы шотын ашқан жағдайда қандай құжаттар қажет?
Какие документы необходимо предоставить в случае открытия подразделению расчетного субсчета?
Мұндай жағдайда бас кәсіпорынның бөлімшені құру туралы бұйрығы және осы қосалқы шот бойынша жасалуға рұқсат етілген операциялар көрсетілген өтініш банк карточкасымен бірге банкіге табыс етіледі. Қосалқы есеп айырысу шотын да, ағымдағы шотты да ашу кезінде банкіге сондай-ақ бөлімшенің бас ұйым бекіткен жарғысы да ұсынылады. Банк карточкаларын жоғары тұрған ұйым мөрін басып, растайды, бұл орайда нотариалдық жолмен растаудың қажеті болмайды.
В этом случае вместе с банковскими карточками в банк предоставляются приказ головного предприятия о создании подразделения и заявление с перечислением тех операций, которые разрешается совершать по этому субсчету. При открытии и расчетного субсчета, и текущего счета в банк также предоставляется утвержденный головной организацией устав подразделения. Банковские карточки заверяются вышестоящей организацией, ее печатью, нотариальное заверение при этом не требуется.
Шотты ашуға барлық аталған құжаттар беріліп, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартқа қол қойылғаннан кейін банк басқарушысының өкімімен кәсіпорынның шотына нөмір беріліп, оның қаражатын есепке алу үшін бет есеп ашылады.
После предоставления всех указанных документов на открытие счета, подписания договора на расчетно-кассовое обслуживание, по распоряжению управляющего банком, счету предприятия присваивается номер и заводится лицевой счет для учета его средств.
Казахско-русский экономический словарь > Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
-
12 Тауардың сапасы
Сіздің (біздің) тауарлардың сапасы жоғары екені жалпы жұртқа мәлім.
Высокое качество ваших (наших) товаров общеизвестно.
Сіздің тауарларыңыздың сапасымен біз...
С качеством ваших товаров мы знакомы по...
- біздің сатып алушыларымыздың (тұтынушыларымыздың) пікірлерінен таныспыз.
- отзывам наших покупателей (потребителей).
Біз бұл (мұндай) тауарларды сіздерден бұрын да сатып алғанбыз және олардың жоғары сапасын өз тәжірибемізден білеміз.
Мы и раньше покупали у вас эти (подобные) товары и из собственного опыта знаем об их высоком качестве.
Сіздердің машиналарыңыздың (приборларыңыздың)...
Ваши машины (приборы) обладают...
- қуаты үлкен.
- большой мощностью.
Олар жұмыста сенімді, пайдалануға қолайлы әрі оңай жөнделеді.
Они надежны в работе, удобны в эксплуатации и легко поддаются ремонту.
Бұл прибордың сапасы жоғары.
Этот прибор высшего качества.
Прибор көптеген сынақтар кезінде өзін жақсы көрсетті.
Прибор хорошо показал себя во время многочисленных испытаний.
Прибор пайдалануда қарапайым әрі жоғары өнімділігімен ерекшеленеді.
Прибор прост в эксплуатации и отличается высокой производительностью.
Сіздің жабдық өзімен байланысты агрегаттардың үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Ваше оборудование обеспечивает бесперебойную работу связанных с ним агрегатов.
Оның сыртқы безендірілуі (көркемдігі) осы заманғы стильмен орындалған.
Его внешнее оформление (дизайн) выполнено в современном стиле.
Бұл өнімділігі жоғары арзан қондырғы.
Это недорогая высокопроизводительная установка.
Бұл қондырғылардың жаңа көрсеткіштерінің ауқымы кең әрі жоғары үнемділігімен ерекшеленеді.
Эти установки обладают широким диапазоном новых показателей и отличаются повышенной экономичностью.
Жаңа қондырғының көмегімен осы келешегі мол технологияның барлық артықшылықтарын пайдалануға болады.
С помощью новой установки можно использовать все преимущества этой перспективной технологии.
Қондырғының техникалық параметрлері сізге ұсынылған құжаттамада келтірілген.
Технические параметры установки приведены в представленной вам документации.
Тұрмыстық-электр тауарлары электр энергиясын аз мөлшерде тұтынады.
Электробытовые товары потребляют минимальное количество электроэнергии.
Электротехникалық приборлардың өндірістік мүмкіндіктері алуан түрлі әрі ауқымды.
Производственные возможности электротехнических приборов разнообразны и широки.
Барлық машиналар мен приборларға біз қосалқы және тозғыш бөлшектердің жиынтықтамасын қосамыз.
Ко всем машинам и приборам мы поставим комплекты запасных и быстроизнашивающихся деталей.
Қосалқы бөлшектер келісімшартта уағдаласылған уақыт бойына жеткізіліп тұрады.
Поставка запасных частей будет продолжаться в течение времени, обусловленного контрактом.
Сіз машинаның бұрынғы үлгісімен таныссыз, бірақ біз оны едәуір жетілдірдік.
Вы знакомы с прежней моделью машины, но мы ее значительно усовершенствовали.
Техникалық жағынан жетілдірілуі нәтижесінде тапсырыскер үлкен экономикалық пайда алады. Бұрынғы үлгімен салыстырғанда параметрлері өзгертілді, бұл машинаның өнімділігі 25%-ға артты.
Благодаря техническим усовершенствованиям, заказчик получает большую экономическую выгоду. По сравнению с прежней моделью изменились параметры, производительность этой машины выросла на 25%.
Киім мен аяқкиім төзімді, икемді де әдемі.
Одежда и обувь прочны, элегантны и привлекательны.
Азық-түлік жұғымды да дәмді.
Продукты питательны и вкусны.
Қалталануы әсем әрі азық-түлік ұзақ сақталады.
Упаковка красочна и обеспечивает длительное хранение продуктов.
Жиһаз тамаша көрінеді, ол өте қолайлы.
Мебель выглядит великолепно, она очень удобна.
Сіз... таныстыруға тиіссіз.
Вы должны представить...
Біз сіз үшін... дайындап қойдық.
Мы подготовили для вас...
Біз сізге... береміз.
Мы передаем вам...
- техническую документацию.
Сапаның тексерілуі жайында әңгімелесейік.
Поговорим о проверке качества.
Тауардың тегіне қарай сатушы оны... міндетті.
В зависимости от рода товара продавец обязан подвергнуть его...
- талдауға
- анализу
- қарауға
- осмотру
- проверке.
Сапаны біз... тексереміз.
Проверку качества мы произведем...
- іріктеп
- партиями.
Ал бұдан былай тек басқа жабдықпен кешенді түрде ғана жұмыс істейтін машиналардың, агрегаттардың жайы қалай?
А как обстоят дела с машинами, агрегатами, которые в дальнейшем будут работать только в комплексе с другим оборудованием?
Біз оларды пайдаланылатын жерінде тексереміз.
Мы проверим их на месте использования.
Біз сіздерді тауарды тексеруге қатысуға шақырамыз.
Мы приглашаем вас принять участие в проверке товара.
Тексеруден кейін тиісінше хаттама жасалады.
После проверки будет составлен соответствующий протокол.
Біз сізге... береміз.
Мы вам передадим...
- протокол экспертизы.
Біз тауардың сапасын қуаттайтын басқа құжаттарды да жарамды деп санаймыз.
Мы считаем действительными и другие документы, подтверждающие качество товара.
-
13 Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
Есеп айырысу (ағымдағы және өзге) банкілік шоттарды ашу үшін банкіге қандай құжаттарды беру қажет?
Какие документы необходимо предоставить банку для открытия расчетного (текущего и иного) банковского счета?
Банкілік есеп айырысу (ағымдағы немесе өзгедей) шотын ашу үшін клиент қолданыстағы заңнамаға және банк ережелері мен ғұрыптарына сәйкес банкіге мынадай құжаттар ұсынады:
Для открытия расчетного (текущего или иного) банковского счета клиент представляет в банк, в соответствии с действующим законодательством и банковскими правилами и обычаями, следующие документы:
- шот ашу жөніндегі өтініш;
- заявление на открытие счета;
- жарғының, құрылтайшылық шарттың, жалпы жиналыстың ғ1 хаттамасының, кәсіпорынды тіркеу туралы куәліктің, бас бухгалтерді тағайындау туралы бұйрықтың көшірмелері;
- копии устава, учредительного договора, протокола ғ1 общего собрания, свидетельства о регистрации предприятия, приказа о назначении главного бухгалтера;
- кодтар беру (Статистика жөніндегі мемлекеттік агенттіктен) және есепке қою (аумақты салық органдарынан) туралы анықтамалар;
- справки о присвоении кодов (из Государственного агентства по статистике) и постановке на учет (из территориальных налоговых органов);
- Жинақтаушы зейнетақы қорында, Халықты жұмыспен қамту қорында, Міндетті медициналық сақтандыру қорында, Әлеуметтік сақтандыру қорында тіркелгенін растайтын құжаттардың көшірмелері;
- копии документов, подтверждающие регистрацию в Накопительном пенсионном фонде, Фонде занятости населения, Фонде обязательного медицинского страхования, Фонде социального страхования;
- қойылған қолдар мен мөрдің бедері түсірілген екі карточка.
- две карточки с образцами подписей и оттиска печати.
Құрылтайшылық құжаттарды нотариалдық немесе тіркеуші органдар куәландыруға тиіс.
Учредительные документы должны быть удостоверены нотариальными или регистрирующими органами.
Банк карточкалары өтініш сияқты қолдан толтырылады. Банк карточкаларын толтыру кезінде қойылған қолдар тек нотариустың немесе жоғары тұрған органның лауазымды адамының қатысуымен ғана тіркеледі.
Банковские карточки могут быть заполнены так же как заявление – от руки. При заполнении банковских карточек подписи фиксируются только в присутствии нотариуса или должностного лица вышестоящей организации.
Бірінші қолды қою құқығы кәсіпорынның басшысына немесе оның орынбасарына тиесілі, екінші қолды қою құқығы бас бухгалтерге тиесілі, бұл қызмет штатта жоқ болған жағдайда бухгалтерлік есепті жүргізу жүктелген адамға тиесілі. Құжаттарға қол қою құқығын аталған адамдарға беру кәсіпорын бойынша шығарылған бұйрықпен ресімделуге тиіс. Бұл екі қолдың есеп айырысу құжаттарында болуы – банкінің оларды орындауға қабылдауы үшін аса маңызды шарт. Егер кәсіпорында бас бухгалтердің орнына басқаша аталатын лауазым көзделген болса, онда бұл жайында карточкада белгі соғылуға тиіс.
Право первой подписи принадлежит руководителю предприятия или его заместителю, право второй – главному бухгалтеру, при отсутствии этой должности в штате – лицу, на которое возложено ведение бухгалтерского учета. Предоставление права подписания документов указанным лицам должно быть оформлено приказом по предприятию. Наличие этих двух подписей на расчетных документах – важнейшее условие для принятия их к исполнению банком. Если на предприятии вместо должности главного бухгалтера предусмотрена должность с иным названием, то об этом должна быть сделана отметка в карточке.
Егер штатта бухгалтер лауазымы жоқ болса, есеп айырысу құжаттарында кімнің қолы қойылады?
Чья подпись фиксируется в расчетных документах, если в штате предприятия нет должности бухгалтера?
Егер штатта бухгалтер лауазымы немесе оның міндетін атқарушы адам жоқ болса, тек басшының ғана қолы тіркеледі.
Если в штате нет должности бухгалтера или лица, выполняющего его функции, фиксируется лишь подпись руководителя.
Бөлімшеге есеп айырысудың қосалқы шотын ашқан жағдайда қандай құжаттар қажет?
Какие документы необходимо предоставить в случае открытия подразделению расчетного субсчета?
Мұндай жағдайда бас кәсіпорынның бөлімшені құру туралы бұйрығы және осы қосалқы шот бойынша жасалуға рұқсат етілген операциялар көрсетілген өтініш банк карточкасымен бірге банкіге табыс етіледі. Қосалқы есеп айырысу шотын да, ағымдағы шотты да ашу кезінде банкіге сондай-ақ бөлімшенің бас ұйым бекіткен жарғысы да ұсынылады. Банк карточкаларын жоғары тұрған ұйым мөрін басып, растайды, бұл орайда нотариалдық жолмен растаудың қажеті болмайды.
В этом случае вместе с банковскими карточками в банк предоставляются приказ головного предприятия о создании подразделения и заявление с перечислением тех операций, которые разрешается совершать по этому субсчету. При открытии и расчетного субсчета, и текущего счета в банк также предоставляется утвержденный головной организацией устав подразделения. Банковские карточки заверяются вышестоящей организацией, ее печатью, нотариальное заверение при этом не требуется.
Шотты ашуға барлық аталған құжаттар беріліп, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартқа қол қойылғаннан кейін банк басқарушысының өкімімен кәсіпорынның шотына нөмір беріліп, оның қаражатын есепке алу үшін бет есеп ашылады.
После предоставления всех указанных документов на открытие счета, подписания договора на расчетно-кассовое обслуживание, по распоряжению управляющего банком, счету предприятия присваивается номер и заводится лицевой счет для учета его средств.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банкілік есеп айырысу (ағымдағы және басқа) шотын ашу
См. также в других словарях:
Утилитаризм — (лат.utilitas пайда) – моральдық философиядағы бағыт. Оның негізін қалаушы ағылшындық философ, экономист, заңгер – теоретик, атақты Адам Смиттің (экономист) шәкірті И.Бентам болды («Введение в принципы нравственности и законодательства»… … Философиялық терминдердің сөздігі
Өркениет — (лат. сivilis азаматтық, мемлекеттік, қоғамдық ) – кең мағыналы термин, ұғым: 1) ақыл берілген тірі мақлұқтардың тіршілік ету, өмір сүру формасы; 2) мәдениеттің синонимі қоғамның рухани және материалдық жетістіктерінің жиынтығы; 3) материалдық… … Философиялық терминдердің сөздігі
Славянофильдік — батысшылдыққа қарсы тұрған орыс қоғамдық философиялық ойының бір бағыты. Атының өзі айтып тұрғандай, оның (слав.) өкілдері Ресейдің дамуының өзіндігін (самобытьность), тарихи жолының ерекшеліктерін және ұлттық өзгешілігін дәлелдеуге тырысты.… … Философиялық терминдердің сөздігі
Эксперимент — (лат. еxperimentum – сынау, байқау, тәжірибе) – нәрселер (объектілер) мен құбылыстарды бақыланылатын және баскарылатын жағдайларда зерттейтін эмпириялық таным әдісі. Эксперимент әдіс ретінде Жаңа заманда пайда болды (Г.Галилей). Оның философиялық … Философиялық терминдердің сөздігі
Агностицизм — (гр. аgnostos – біліп болмайтын, белгісіз) – болмысты тану, дербес ақиқатқа жету мүмкін емес дейтін тұжырымға негізделген философиялық ілім. Агностицизм жалпы алғанда танымды жоққа шығармайды. Ол танымның өзі туралы емес, оның мүмкіндігін,… … Философиялық терминдердің сөздігі
Пассионарлық — (лат.passio, фр. рassion – құмарлық, құштарлық) – Л.Гумилев этностың пайда болу процесін түсіндіру үшін енгізген ұғым, оның этногенез («Этногенез және Жер биосферасы») теориясындағы негізгі термин. Гумилев бойынша, жаңа этностың (халықтың)… … Философиялық терминдердің сөздігі
Прогресс және регресс — – салыстырмалы ұғымдар: 1) прогресс (лат. progressus – алға қозғалу, арту, көбею) – қоғамның немесе оның жүйешелерінің (подсистемы) өрлеу сызығымен, кем жетілген күйден көбірек жетілгеніне, төменгі формалардан жоғарғыларына даму, жақсыға өзгеру;… … Философиялық терминдердің сөздігі
бағандар — (Надолбы) бөренелерден (диаметрі кемінде 25 см), металл арқалықтардан, рельстерден, темір бетон элементтерінен, ірі тастардан жасалынған, тігінен немесе қарсыластың танктері келетін жаққа 60 75о көлбеу етіп топыраққа қазып орнатылған танкіге… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
дүрбелең — (Паника; грек. panicon аңыз бойынша адамдарды үрейлендіретін көне грек құдайы Пананың атынан шыққан) жағдай мен өз іс әрекеттерін дұрыс бақылау қабілеттіліктерінің төмендеуінен пайда болатын қатты қобалжу жағдайы, шынайы немесе жорамалды іс… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
субординация — (лат. subordinatio тәртіпке келтіру ) қызмет жағдайында кішілердің үлкендерге, төменгі органдардың жоғарғы органдарға бағыныштылығы. Жалпы алғанда, қызмет ережелерін, соның ішінде әскери тәртіпті орындау деген ұғым … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Гедонизм — (гр. hedone – көңілділік, рахаттану) – адам тіршілігі рахаттарға ұмтылып, азаптардан қашудан тұрады деп қарастыратын философиялық этикалық принцип және моральдің критерийі. Гедонизмнің философиялық астарын (подпочва) игіліктің ( благо )… … Философиялық терминдердің сөздігі
